การรักษาแผลเป็น คีลอยด์: แนวทางการดูแลและการเลือกวิธีที่เหมาะสม

แผลเป็นคีลอยด์ (Keloid) คือภาวะที่ผิวหนังสร้างเนื้อเยื่อคอลลาเจนมากเกินไปหลังจากการบาดเจ็บหรือการผ่าตัด จนทำให้เกิดแผลนูน ขยายตัวออกเกินกว่าขอบเขตแผลเดิม ลักษณะของคีลอยด์มักเป็นก้อนแข็ง สีชมพู แดง หรือคล้ำ และอาจทำให้เกิดอาการคัน เจ็บ หรือไม่สบายตัว

• แผลเป็นนูน (Hypertrophic scar): นูนขึ้นจากแผลเดิม แต่ไม่ล้ำออกนอกขอบเขตแผล
• คีลอยด์ (Keloid): นูนและขยายออกนอกขอบเขตแผลเดิม โตต่อเนื่องแม้เวลาผ่านไปหลายเดือนหรือหลายปี

1. พันธุกรรม
   คนที่มีประวัติครอบครัวเป็นคีลอยด์มีโอกาสสูงกว่าคนทั่วไป

2. บริเวณร่างกาย
   คีลอยด์มักพบในบริเวณหน้าอก หัวไหล่ หลังใบหู และหลังส่วนบน ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ผิวหนังมีความตึง

3. อายุ
   วัยรุ่นและคนอายุน้อยมักมีโอกาสเกิดคีลอยด์มากกว่า เนื่องจากผิวหนังมีการสร้างคอลลาเจนสูง

4. ลักษณะผิว
   คนที่มีผิวเข้มหรือชาวเอเชียและแอฟริกันมีแนวโน้มเป็นคีลอยด์มากกว่าคนผิวขาว

1. การใช้ยาทาและแผ่นซิลิโคน ส่วนใหญ่ได้ผลในการใช้เพื่อป้องกันมากกว่าผลในการรักษา

• แผ่นซิลิโคนเจล (Silicone gel sheet): ช่วยกดแผล ลดความนูน และลดการสร้างคอลลาเจน
• ครีมลดรอยแผลเป็น: มีส่วนผสมของสารที่ช่วยลดการสร้างเนื้อเยื่อเกิน เช่น Onion extract, Vitamin E

2. การฉีดยาสเตียรอยด์ (Intralesional steroid injection)

• ยาที่นิยมใช้คือ Triamcinolone acetonide
• ช่วยลดการอักเสบและการสร้างคอลลาเจนเกิน
• ต้องฉีดซ้ำทุก 4-6 สัปดาห์ 5 – 10 ครั้งขึ้นกับปัญหาของแผลแต่ละแบบ
• ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ ผิวบางลง รอยด่างขาว

3. การผ่าตัดเอาคีลอยด์ออก

• เหมาะกับคีลอยด์ที่มีขนาดใหญ่ หรือ รักษาด้วยวิธีอื่นไม่ได้ผล
• ควรทำร่วมกับการฉีดยาสเตียรอยด์และการใช้ยาหรือแผ่นซิลิโคนป้องกันแผลเป็นเพื่อลดการกลับมาใหม่
• เป็นการตัดก้อนคีลอยด์ออกทั้งหมดและเย็บแผลอย่างระมัดระวังเพื่อลดความตึง

4. การรักษาด้วยเลเซอร์ (Laser therapy)

• เลเซอร์ชนิด Picosecond หรือ Fractional CO2 Laser ช่วยลดสีแดงและทำให้คีลอยด์ลดลง
• ต้องทำหลายครั้งจึงเห็นผล

• ทำความสะอาดแผลอย่างถูกวิธี
• หลีกเลี่ยงการแกะหรือเกาแผล

• ลดความตึงของแผล
• ลดโอกาสเกิดคีลอยด์ในผู้ที่มีความเสี่ยงสูง

• คีลอยด์ขนาดเล็กอาจใช้เพียงการฉีดยาหรือทายา
• คีลอยด์ขนาดใหญ่ควรพิจารณาการผ่าตัดร่วมกับวิธีอื่น

• บริเวณใบหน้าและคอ มักเลือกวิธีที่ไม่ทำให้เกิดรอยแผลเพิ่มเติม เช่น เลเซอร์หรือฉีดสเตียรอยด์

• หากวิธีหนึ่งไม่ได้ผล อาจต้องปรับหรือใช้วิธีผสมผสานหลายวิธี

• การรักษามักต้องใช้เวลานานและต้องทำซ้ำหลายครั้ง

• การป้องกันสำคัญกว่าการรักษา โดยเฉพาะในคนที่มีแนวโน้มเป็นคีลอยด์

การรักษาแผลเป็นคีลอยด์มีหลายวิธี ตั้งแต่การใช้ซิลิโคนเจล ยาฉีด เลเซอร์ ไปจนถึงการผ่าตัด การเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับลักษณะของคีลอยด์ ความต้องการด้านความสวยงาม และคำแนะนำจากแพทย์ การดูแลแผลอย่างถูกวิธีตั้งแต่แรกคือกุญแจสำคัญในการป้องกันไม่ให้เกิดคีลอยด์ใหม่